بیژن الهی
زادگاه
این همه راه به سپیدی می‌رسید
اگر به تو پاسخ می‌دادند .
تو شهری را زادگاه خود دانستی
که از دلت بزرگ‌تر بود
و تو را بی‌پاسخ گذاشت .
لب‌های زنی به گل می‌نشیند
در شهری کوچک‌تر از دل‌ها .
لب‌های زنی به سپیدی می‌رسد
با گونه‌های سرد شهدای سال
با گونه‌های سرد من
که خورشید بی‌پاسخ روز بود .
برای تو می‌خندم
اقاقیا فرشته فقرا
شربت عصرانه خنکش را
برایمان مهیا می‌سازد.
بر تو خم می‌شوم:
رفتار نسیم و جانوران آب
در پوست توست.
و هوا جام جان شاپرکی‌ست
که در میان هزار خورشید و هزار سایه‌ی تو
می‌سوزد و شاهد است.
تو خوشه‌های سپید خردسالی‌ی منی
که دوباره می‌چینم.
تو انگشتان نخستین منی.
کنار جالیزهای سبز خیار
فقرا می‌خندند:
می‌بینی چگونه برهنه‌ام؛
حتا ناف مرا هنوز نبریده‌اند:
عشقم چون تولدی تازه
هنوز لزج و خونی‌ست.
برای تو می‌خندم.
در خانه‌های نزدیک
چراغ‌ها را زودتر افروخته‌اند.
هوا میان هزاران چراغ و هزاران سایه‌ی تو
از دوردست تا نزدیک
خاکستر است.
مرا کاشته بودند
کاشته بودندم تا با خورشیدهای عجول
احاطه‌ام کنند.
تو آمدی و چنان نرم مرا چیدی
که رفتار نسیم را در دست تو حس کردم.
تو شاهد خورشید و هوا شدی
نسیم در گیسوان سرخ سوزانت.
جانوران آرام به خواب شدند
و رفتار خون صافی‌ی تو
در خواب یکایکشان
حس شد.
تو مانند چهره‌یی شدی
که من بر او نگریستم
و
می‌نگرم.
عشقم چون تولدی تازه
هنوز لزج و خونی‌ست.
بیا
حیاط‌های کوچک را
حشرات و نور می‌پوشانند.
برای تو می‌خندم.
برای تو می‌خندم.
اقاقیا
امروز برایمان
شربت خنک عصرانه می‌آرد.
دو شعر
بیژن الهی
Listen to the original read by Kayvan Tahmasebian:
With our translations, we hope to contribute to the ongoing revival of Elahi’s poetry. We have aimed to present to the reader something of the alien and counterintuitive register that defines Elahi’s poems in Persian. To the translators, the process of creating these translations was like a mushaʿira, a Persian tradition of poetic recitation in which one poet completes the other’s poem. The translation process exiled us from our native languages and taught us to give voice to Elahi’s poetics in a language it was never intended to inhabit.
Bijan Elahi (1945—2010) is the preeminent hermit-poet of Persian modernism. A major influence on contemporary Iranian poetry, his poetics is distinguished by a diversity of styles and registers, as well as by its intertextual engagement with a wide range of world literatures. His poems establish poetry as visions experienced within the nuances of a language that constantly exiles itself. The Iranian poet Yadollah Royaee describes Elahi's poetry as “the tomorrow of our poetry today; a tomorrow coming from distant pasts.”
Rebecca Ruth Gould has published a poetry collection, Cityscapes (Alien Buddha Press, 2019). She translates from Persian, Russian, and Georgian, and has translated books such as After Tomorrow the Days Disappear: Ghazals and Other Poems of Hasan Sijzi of Delhi (Northwestern University Press, 2016) and The Death of Bagrat Zakharych and other Stories by Vazha-Pshavela (Paper & Ink, 2019). She was a finalist for the Luminaire Award for Best Poetry (2017) and—together with Kayvan Tahmasebian—the Lunch Ticket’s Gabo Prize (2017). She is also a Pushcart Prize nominee.
Kayvan Tahmasebian is a poet, translator, and literary critic. His poetry has appeared in Notre Dame Review, Hawai’i Review, Salt Hill, and Lunch Ticket. His co-translations of Elahi have appeared in Tin House, Poetry Wales, Waxwing, Acumen, The McNeese Review, Two Lines, and Kenyon Review. His co-translated volume (with Rebecca Ruth Gould), High Tide of the Eyes: Poems by Bijan Elahi, is forthcoming with The Operating System in 2019.
